คนยุคนี้ทำบุญกันเก่ง
เธอเพื่อนรักของฉัน ทุกวันนี้ฉันได้นั่งเฝ้าสังเกตดูคนในสังคมโดยทั่วไป ยิ่งขึ้นไปอยู่ที่สูงด้วยแล้วอดคิดไม่ได้ว่า “คนยุคนี้ส่วนใหญ่ทำบุญกันเก่ง” หลายคนคงสงสัยว่า ตัวฉันเองสังเกตอะไรจากที่ไหน ถึงได้พูดว่าคนยุคนี้ทำบุญกันเก่ง ความจริงมันไม่ยากเลย สำหรับการทำบุญที่ไม่ได้บุญ เพราะอยู่ๆ ก็มองเห็นคนใจบุญที่ชอบปล่อยไก่ตัวใหญ่ๆ ออกมาให้คนอื่นเขาดู การเลี้ยงไก่นั้น คนในอดีตแม้มีไก่อยู่ในใจ การแสดงออกจะมีการระมัดระวังโดยไม่ปล่อยให้ใครเห็น ปกติการเลี้ยงไก่นั้นเขานิยมเลี้ยงเอาไว้ในกรง ไม่ว่ามีกรงเล็กกรงใหญ่ เพราะมนุษย์ขึ้นชื่อว่าคือชีวิตที่มีอารยธรรม ดังนั้นการปล่อยไก่จึงเป็นเรื่องอับอายขายหน้าแก่คนอื่น ดังนั้นไม่ว่าจะทำอะไรก็ตามควรระมัดระวังเรื่องมารยาทที่ดี แม้แต่คำพูดเพียงคำเดียวมันก็สามารถปล่อยไก่ออกมาให้เป็นผลเสียหายแก่ตนเองได้ไม่ยาก ขอให้ดูการจัดงานต่างๆ โดยเฉพาะฤดูนี้เป็นฤดูจัดงานนานาชาติ เนื่องจากฝนฟ้าอากาศมันก็เริ่มเย็นสบาย อีกทั้งยังมีดอกไม้สีต่างๆ บานสะพรั่ง ฉันเคยพูดมานานหลายปีแล้ว ตั้งแต่ช่วงที่มีการจัดงานราชพฤกษ์(อดีตคนไทยมักเรียกว่า “พืชสวนโลก”)ที่ว่า “คนรู้ไม่ได้ทำ คนทำไม่รู้”เหตุการณ์แบบนี้มันเกิดขึ้นได้ยังไง ในเมื่อแต่ละคนหากมีความบริสุทธิ์ใจจริง ทุกสิ่งทุกอย่างที่มันขัดกันกับเหตุผลก็คงเกิดขึ้นได้ยาก เว้นไว้แต่ว่ามีความไม่ชอบมาพากลแอบแฝงอยู่ในนั้น ถ้าเธอไม่ใช่คนลืมง่ายอาจได้อ่านบทความที่ฉันเขียนฝากไว้ตั้งแต่ครั้งนั้นแล้ว ฉันนึกถึงหลักการบทหนึ่งที่ฝรั่งเรียกว่า Fit the right man to the right job ซึ่งหมายความว่า ให้กำหนดตัวบุคคลสอดคล้องกันกับความรู้ความชำนาญรวมทั้งความสามารถ ซึ่งเรื่องนี้จะเป็นไปได้ยาก ถ้าไม่ได้ตัวบุคคลที่มีประสบการณ์ผ่านงานนี้มามากแล้ว ครั้งนี้ก็เหมือนกัน เพราะเรื่องนี้เจอเข้ากับตัวฉันเอง ซึ่งน่าจะเกิดความเสียหายแก่ตัวบุคคลและการทำงานด้วย เพราะคนทำงานนั้นขาดข้อมูลมาในอดีต จึงไม่รู้ว่าตัวฉันเองเคยเป็นประธานการประชุมบัวโลกมาในอดีต การจัดประชุมครั้งนี้จึงไม่บอกให้รู้ ทำให้คนที่รู้ความจริงต้องสงสัยว่าฉันหายหน้าไปไหน […]
ครูดีย่อมเป็นศรีแก่แผ่นดิน
“ครูดีย่อมเป็นศรีแก่แผ่นดิน”วิญญาณครูสิ้นแผ่นดินก็ย่อมฉิบหาย นี่คือสิ่งซึ่งทุกคนควรคำนึงถึงอยู่เสมอ ทุกวันนี้ไม่ว่าจะเดินทางไปไหนฉันมักได้ยินเสียงคนบ่นกันว่า “เด็กเดี๋ยวนี้มีนิสัยแย่มาก”ฉันรับฟังแล้วต้องถือขันติ ทั้งนี้เพราะเสียงดังกล่าวมันเกิดจากผู้ใหญ่ขาดวิญญาณความเป็นครูที่ไม่ได้หวนกลับมาดูตัวเอง แท้จริงแล้ว เราน่าจะรู้ดีว่า “ผู้ใหญ่ย่อมเกิดมาก่อนเด็ก”แม้แต่คนที่มีทรัพย์สินเงินทองเหนือกว่าคนอื่น ก็น่าจะรู้ดีว่าคนที่ยังด้อยโอกาสนั้น ถ้าทำอะไรผิดก็ควรหวนกลับมาโทษตัวเองว่า ตนไม่ได้ทำตัวเป็นแบบอย่างที่ดี อนึ่ง การที่เด็กรวมทั้งคนที่ด้อยโอกาส ถ้าทำสิ่งผิดร้ายก็เพราะผู้ใหญ่รวมทั้งคนที่ขึ้นไปอยู่ด้านบน ขาดการนำปฏิบัติที่เป็นแบบอย่างที่ดี หากมีการประพฤติมิชอบ ภายในจิตใต้สำนึกก็ควรกล้าที่จะตำหนิตนเอง ยิ่งมีพฤติกรรมที่ทำร้ายตัวเองด้วยแล้วย่อมเป็นที่แซ่ซ้องสรรเสริญของคนในสังคม อนึ่ง การที่ฉันเขียนเช่นนี้ โปรดอย่าคิดว่าเป็นเรื่องตลกขบขันซึ่งเห็นได้ว่ามีบางคนได้ฟังแล้วหัวเราะอย่างหน้าด้านที่สุด ลงเป็นคนหน้าด้านแล้วทุกสิ่งทุกอย่างมันก็ด้าน เพราะสิ่งที่มีอยู่ในตัวเองนั้นมันมีเหตุผลสานถึงกันหมด ดังที่ฉันมักกล่าวฝากไว้ว่า ปัญหายาเสพติดนั้น ถ้าคนที่ขึ้นไปอยู่ระดับสูงไม่เสพติดอำนาจและความมีหน้ามีตาเหนือคนอื่น การแก้ไขปัญหายาเสพติดมันก็คงไม่ยาก ถ้านึกถึงคำจำกัดความของคำว่า “ครู”โปรดอย่าเป็นคนใจแคบซิเธอ หากเธอใจแคบก็ย่อมคิดแคบ เธอคงคิดว่า ครู เป็นเพียงคนที่ยืนสอนหนังสืออยู่หน้าชั้นเรียน เธอรู้หรือเปล่าว่า ความหมายของคำว่า “โรงเรียน”และ “มหาวิทยาลัย”นั้น มันหมายถึงอะไร ถ้าเธอเป็นคนที่มีรากฐานจิตใจที่อิสระจริง เธอก็คงคิดได้ว่า โรงเรียนและมหาวิทยาลัยนั้น มันไม่ใช่เพียงสิ่งก่อสร้างที่มนุษย์สมมติขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการเรียนรู้ หากหมายถึงสถานที่ซึ่งมีรั้วรอบขอบชิดด้วยแล้ว มันก็ยิ่งแคบหนัก ถ้าใครขืนไปยึดติด ชีวิตตนก็คงเดินหลงทางอย่างแน่นอน ยิ่งได้ปริญญาสูงๆ ด้วยแล้วก็เหมือนกับ “กิ้งก่าได้ทอง”ในนิทานอีสป เรื่องนี้ หลังจากฉันได้นำมาพิจารณาอย่างถ่องแท้ ด้วยเหตุที่ตนมองลึกลงไปถึง “รากฐานชีวิต”ซึ่งมีจิตวิญญาณที่มีพละกำลังอันมหาศาล ภาพดังกล่าวได้ทำให้ตัวฉันเองมีสายตาที่สว่างยิ่งขึ้น […]
รำลึกถึงพระคุณของน้ำ
มาถึงวันนี้ ฉันเดินทางจากบ้านไปนานร่วม 1 เดือนเต็มๆ ตั้งแต่รู้ว่า “น้ำ”ได้ให้ความรักและกรุณามาเยือนฉันถึงบ้าน มีสื่อมวลชนคนหนึ่งได้ถามฉันว่า “น้ำท่วมบ้านท่านอาจารย์หรือเปล่าครับ?”ฉันตอบกลับไปว่า “ท่วมเรียบร้อยแล้ว”ฉันได้ยินเสียงเขาพูดกลับมาด้วยเสียงปกติว่า “ดีนะครับที่ท่านอาจารย์ให้ความยุติธรรมแก่ทุกคน”ฉันตอบว่า “ใช่แล้ว”พร้อมทั้งเสียงหัวเราะอยู่ในลำคอแบบคนใจดี หลังจากนั้นฉันก็ไม่ได้คิดอะไรอีก เพราะลูกบังคับให้ฉันไปอยู่ริมแม่น้ำแควใหญ่ แต่ฉันก็ไปนั่งทำงานอยู่ที่นั่นอย่างมีความสุข มีสื่อมวลชนอีกคนหนึ่งตามไปสัมภาษณ์ฉันถึงที่นั่น แล้วถามขึ้นว่า “ถ้าเอกสารท่านที่เขียนไว้หลายร้อยหน้ากระดาษมันถูกทำลายไปโดยกระแสน้ำแล้วจะทำยังไง?” ฉันตอบกลับไปด้วยเสียงปกติว่า “ถ้ามันเสียหายเราก็เขียนใหม่”แต่อย่าไปทุกข์กับมัน เพราะถ้าทุกข์มันก็จะทำให้สติปัญญาเรามืดบอด หลังจากนั้นฉันมีความจำเป็นที่จะต้องเดินทางไปจังหวัดเชียงใหม่ เพื่อไปทำงานเกี่ยวกับราชพฤกษ์ 2011 ฉันหายหน้าไปร่วม 2 สัปดาห์ ครั้นได้ข่าวว่าที่บ้านน้ำมันลดแล้ว จึงเดินทางกลับบ้านเมื่อบ่ายวันที่ 15 ธันวาคม พ.ศ.2554 มีคนเตือนว่า จะกลับมาทำไม เพราะถ้าขืนกลับก็คงไม่มีที่ซุกหัวนอน ฉันฟังแล้วก็หัวเราะอยู่ในลำคอ แต่ในจิตใต้สำนึกนั้นก็คิดว่า ถ้ากลับไปแล้วไม่มีที่นอน นอนขดตรงไหนมันก็ได้ทั้งนั้น คืนวันนั้นหลังจากกลับถึงบ้านแล้ว แม้จะเดินก้าวเข้าไปในห้อง ก็แทบจะไม่มีที่จะหย่อนเท้าลงตรงไหน คงมีแต่เก้าอี้เพียงตัวเดียวซึ่งตั้งอยู่ตรงกลางห้องและล้อมรอบไปด้วยกองหนังสือ รวมทั้งสิ่งละอันพันละน้อย แม้แต่เศษกระดาษชินเล็กๆ มันก็เต็มไปหมด ฉันยืนพิจารณาอยู่ครู่ใหญ่ แต่แล้วก็ตัดสินใจขดตัวลงนอนบนที่นั่งของเก้าอี้ตัวนั้น มีผ้าห่มผืนหนึ่งซึ่งทิ้งอยู่ใกล้ๆ เก้าอี้ ฉันหยิบมันมาด้วยมือซ้ายแล้วขดตัวลงนอนบนที่นั่งของเก้าอี้ตัวนั้น โดยไม่คิดอะไรเป็นอื่นนอกจากตัดได้หมด เพราะถ้าขืนคิดมันก็ทุกข์ ถ้าขืนปล่อยให้ทุกข์เราก็คงหมดแรงใจที่จะมุ่งมั่นทำงานต่อไปเพื่อรับใช้แผ่นดินถิ่นเกิดของตัวเอง ค่ำวันนั้นบรรยากาศมันก็มีแต่ความมืดมิด ฉันบอกแล้วว่าจะตัดใจก็ต้องตัดใจให้ได้ […]
การมอบรางวัลคนดีของสถาบันเนชั่น
ท่านที่เคารพทุกท่าน หลายท่านคงทราบว่าผมไปทำงานให้สังคมอยู่ที่จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นบริเวณต้นน้ำลำธารของสยามประเทศอยู่หลายวัน เมื่อเช้าวันพฤหัสบดีที่ 15 ธันวาคม พ.ศ.2554 ผมเดินทางกลับกรุงเทพฯ เพื่อมาร่วมงานในพิธีมอบ “รางวัลคนดี”ของ “คมชัดลึก”ซึ่งเป็นเครือข่ายของเนชั่น ณ เซ็นทรัลลาดพร้าว ผมนั่งพิจารณาทุกสิ่งทุกอย่างอยู่ที่นั่นตลอดรายการ ซึ่งมีผู้รับรางวัลหลายคน แต่มีอยู่คนหนึ่งได้พูดอย่างน่าประทับใจว่า “เธอไม่ได้ภูมิใจที่ได้รับรางวัล หากภูมิใจที่ได้รับการยอมรับจากสังคม” ผมนึกถึงช่วงที่กระทรวงเกษตรฯ เสนอให้ผมได้รับรางวัลปราชญ์ของแผ่นดิน สถานีโทรทัศน์ช่อง 3 ได้ถามว่า “ผมภูมิใจอะไร”ผมตอบกลับไปว่า “ผมภูมิใจที่รอดปากเหยี่ยวปากกามาได้จนถึงทุกวันนี้” หวนกลับไปนึกถึงช่วงที่ผมดำรงตำแหน่งอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผมให้โอกาสนิสิตออกไปเลือกหมู่บ้านที่ชาวบ้านกำลังตกทุกข์ได้ยากมากที่สุด และได้รับอันตรายจากพรรคคอมมิวนิสต์อย่างน่าเป็นห่วง ส่วนตัวผมเองได้เดินทางไปทำงานและร่วมชีวิตกับนิสิต แม้แต่การอาบน้ำในปลักควาย รวมทั้งนอนกลางดินกินกลางทรายด้วยกัน ช่วงนั้นผมฝันไว้ว่า นิสิตกลุ่มนี้คงจะออกมาทำงานอุทิศตนให้แก่สังคมอย่างผู้เสียสละในอนาคต ช่วงนั้นมีนิสิตท่านหนึ่งจมน้ำตายอยู่ในลำน้ำมูล เพราะเหน็ดเหนื่อยกับการทำงาน คืนนั้นผมได้เข้าไปนอนในมุ้งเดียวกับศพนิสิตคนนั้นทั้งคืน เพราะผมรักเขายิ่งกว่าลูกตนเอง เหตุผลที่ผมรักเขายิ่งกว่าลูก ก็เพราะผมรักแผ่นดินถิ่นเกิดยิ่งกว่าครอบครัวโดยถือหลักว่า “ถ้าแผ่นดินอยู่ไม่ได้ครอบครัวก็อยู่ไม่ได้” ในช่วงนั้น มีนิสิตอยู่ในครอบครองร่วมหมื่นคนแล้ว ผมคิดตามหลักปรัชญาว่า “ถ้าเริ่มจากหนึ่งเดียวได้ ต่อไปก็สามารถขยายตัวออกไปเป็นหมื่นเป็นแสนได้ด้วย”เพราะฉะนั้นจึงไม่ดูถูกสิ่งที่เล็กที่สุดว่าไม่สำคัญ เพราะฉะนั้นอย่าคิดว่า “หนึ่งเดียวไม่สำคัญ”แต่ขอให้คิดว่า แม้หนึ่งเดียวถ้ามีชีวิตและวิญญาณ อาจขยายขอบเขตไปเป็นทั้งโลกได้เองอย่างเป็นธรรมชาติ เมื่อปีที่แล้วมีงานแสดงกล้วยไม้ที่ศูนย์การค้าสยามพารากอน ผมไปยืนอยู่ตรงนั้นแล้วมีโทรทัศน์ยูบีซีไปยืนถ่ายภาพกล้วยไม้อยู่ที่นั่น ครั้นเหลือบมาเห็นผมจึงหันมาถามว่า “ท่านอาจารย์มาดูกล้วยไม้หรือครับ”ผมตอบว่า “เปล่าครับ แต่ผมมาพิจารณาว่า […]
พิธีเปิดงานราชพฤกษ์ 2011 กระจกเงาบานใหญ่
เธอเพื่อนรัก เมื่อคืนนี้มีคนถามฉันว่า “การทำงานครั้งนี้ เพื่อประโยชน์ของใคร?” คำถามประโยคนี้แม้จะเป็นข้อความสั้นๆ แต่มีความหมายใหญ่ยิ่ง ถ้าเธอมีประสบการณ์จากการทำงานเรื่องนี้มานานพอสมควร เธอคงหาคำตอบได้เอง โดยเฉพาะคนที่เกิดบนแผ่นดินไทยและมีวิญญาณศิลปะอยู่ในหัวใจตนเอง ความจริงแล้ว หลายคนคงรู้ว่า “งานนี้มันใหญ่แต่ชื่อ” แต่ถ้ามองที่รากฐานความเป็นมนุษย์ มันเหมือนกับสัตว์ชนิดหนึ่งซึ่งหางมันกุด เพราะการเตรียมงานเพิ่งมาคิดลงมือทำกันเมื่อไม่นานมานี้ อนึ่ง นิสัยคนไทยส่วนใหญ่ มักชอบคุยโวว่า ทำงานระดับโลก แต่แท้จริงแล้วมันยิ่งกว่าการทำงานภายในบ้านตัวเองซึ่งมีเนื้อที่กว้างศอกยาววา เมื่อเช้า วันที่ 14ธันวาคม 2554ซึ่งมีพิธีเปิดงานใหญ่โต มีการชักธงชาติต่างๆขึ้นยอดเสาเป็นทิวแถว แต่ถ้ามองที่ธงของแต่ละชาติ แล้วเหลียวมามองที่คนอาจเห็นได้ว่า มีคนชาตินั้นๆ เพียงไม่กี่คนนั่งอยู่ตรงนั้น การที่ฉันสังเกตตรงนี้ก็เพราะรู้แล้วว่า การเตรียมงานเพียงปีเดียวแล้วคุยว่า “ระดับโลก” นั้น มันมีผลปรากฏออกมาเป็นยังไง ยิ่งไปกว่านั้น หากมองที่ภาพรวมของคนซึ่งมาชุมนุมอยู่ที่นั่น เมื่อเช้าวันนั้น เราจะเห็นแต่หน้าคนไทยแทบทั้งหมด ยิ่งเหลียวลงมาดู ประชาชนคนทั่วไปด้วยแล้ว เรามองแทบไม่เห็นหน้าเกษตรกรที่เป็นชาวนา ชาวไร่แม้แต่น้อย นี่แหละ ที่เขาเรียกว่าการทำงานแบบคุยโว ความจริงแล้ว หลักธรรมท่านไม่ได้สอนให้เราคิดและทำแบบนี้ แต่ท่านสอนให้เราใช้จิตวิญญาณตัวเองทำอย่างดีที่สุด ส่วนมันจะถึงระดับโลกหรือไม่โลกย่อมเป็นคนละเรื่อง อนึ่ง งานแบบนี้ที่ฉันมีประสบการณ์พบมาแล้วกว่า 10ครั้งนั้น เขาเตรียมงานล่วงหน้ากันไม่ต่ำกว่า 7-8ปี อีกทั้งยังมีการให้เกียรติคนอื่นเหนือกว่าตัวเอง เพราะมีรากฐานจิตใจที่อิสระ […]
ราชพฤกษ์ 2011
เธอที่รัก ขณะนี้ฉันขึ้นมาช่วยงานการเกษตรของประเทศอยู่ที่เชียงใหม่หลายวันมาแล้ว ทั้งนี้เพราะเหตุการณ์คนไทยยกพวกฆ่ากันเองเมื่อเดือน เมษายนที่ผ่านมา แถมยังมีน้ำท่วมติดตามมาอีก แค่นี้มันพอหรือยังที่จะปลุกคนไทยให้ตื่นขึ้นมาแก้ไขปัญหาแผ่นดินถิ่นเกิดของเราทุกคน ความจริงการเกษตรนั้น ถ้าเรามีจิตใต้สำนึกที่หยั่งรู้ได้ว่าคือ เงื่อนไขที่สร้างความรักแผ่นดินให้แก่คนไทยทุกคน ก็ควรจะนำปัญหาที่มันแฝงอยู่ในจิตวิญญาณคนท้องถิ่นขึ้นมาพิจารณา ฉันย้ำอยู่เสมอว่า “เมืองไทยไม่ใช่กรุงเทพฯ เพราะฉะนั้นการกระจายความเจริญ โปรดอย่าเอามาตรการทางวัตถุมาเป็นเครื่องวัด แต่ขอให้เอาจิตใต้สำนึกของคนในท้องถิ่นขึ้นมาพูด ซึ่งเรื่องนี้เราจะต้องนึกถึงคุณธรรมและจริยธรรมอันหมายถึง การให้จิตใจแก่เพื่อนมนุษย์ทุกคน โดยเฉพาะเริ่มต้นจากกลุ่มบุคคลซึ่งอยู่ใกล้ตัวไปก่อน” ประเด็นสำคัญดังได้กล่าวมาแล้วคงหนีไม่พ้นเรื่องการจัดการศึกษา เพราะเท่าที่ประสบการณ์ชีวิตของฉันได้ผ่านพ้นมาร่วม 90 ปี มันบอกให้รู้ว่า คนส่วนใหญ่ที่ขึ้นไปมีอำนาจอยู่ด้านบนขาดจิตวิญญาณความรักความเมตตาต่อคนระดับล่าง รวมทั้งเยาวชนคนรุ่นหลัง ทั้งนี้เพราะมีรากฐานความคิดคับแคบ อีกทั้งขาดอิสรภาพในการคิดอ่านสร้างสรรค์สิ่งต่างๆ ขณะนี้ภาพที่ฉันเห็นเฉพาะหน้าก็คือ “งานราชพฤกษ์ 2011”หรือที่คนไทยนิยมเรียกกันว่า “พืชสวนโลก” ถ้าใครมาดูคงจะรู้สึกแปลกใจและสงสัยว่า “มันเป็นพืชสวนโลกจริงหรือเปล่า?” เพราะทั้งนี้มันมีแต่กล้วยไม้ จะหาพืชผัก ไม้ผล รวมทั้งอื่นๆ คงมองไม่เห็น ถ้าฉันจะถามว่า “คนที่ทำงานอยู่ในแวดวงพืชผลเหล่านั้นหายไปไหนกันหมด หรือว่ากำลังไปหลงติดร่างแหของการครอบงำโดยเทคโนโลยี จนกระทั่งคิดได้ไม่ถึง” ฉันบอกมากี่หนแล้วว่า “ตัวเองไม่ได้ทำเรื่องกล้วยไม้ แต่ทำเรื่องการพัฒนาคุณธรรมของมนุษยชาติ” ภาพสะท้อนที่เห็นได้จากงานราชพฤกษ์ 2011 นั้น มันทำให้ฉันเกิดคำถามขึ้นหลายอย่าง ประการแรกก็คือ “ประเทศไทยจะอยู่รอดปลอดภัยไปได้นานแค่ไหน หรือว่าเราจะกินจะใช้กันแต่กล้วยไม้อย่างเดียว” นี่เป็นการบ้านที่ขอมอบให้ทุกคนที่มีจิตวิญญาณความรักแผ่นดินถิ่นเกิดได้นำไปคิดกันเอาเอง ถ้าเธอคิดว่า “ฉันทำเรื่องกล้วยไม้ […]
คอรัปชั่น!
ขณะนี้ฉันมีอายุย่างเข้า 90ปีแล้ว เมื่อก่อนคนไทยในอดีตอยู่อย่างเห็นอกเห็นใจกัน ตั้งแต่ช่วงปี พ.ศ.2472 เมื่อฉันมีอายุได้ 7ขวบ แม้แต่ขณะอยู่ในกรุงเทพฯ คนข้างบ้านทำกับข้าวอะไรก็ยังตักใส่ถ้วยไปให้เพื่อนบ้านด้วยน้ำใจอันประเสริฐ ส่วนข้างบ้านที่ได้รับอาหารมาแล้วก็จัดการล้างถ้วยล้างชามให้สะอาดแล้วนำอาหารของตัวใส่กลับคืนมา ในช่วงนั้นบ้านไหนแกงอะไรเราจึงรู้กันหมด แสดงว่าการส่งข้อมูลใช้อาหารเป็นเครื่องมือ ครั้นเมื่อถึงปี พ.ศ.2490ฉันสมัครใจที่จะมาทำงานอยู่แม่โจ้เพราะเห็นใจคนที่ด้อยโอกาสกว่าตน ฉันก็ใช้วิธีแบบเดียวกัน เพราะได้สัมผัสความจริงมาแล้วในอดีตและฉันไม่ใช่คนลืมง่าย มาถึงขณะนี้ ไม่ว่าจะเดินทางไปไหนหูฉันก็มักจะได้ยินเสียงคนบ่นกันเรื่อง “ปัญหาคอรัปชั่น” แทบจะทั่วไปหมด แม้แต่การ“คอรัปชั่นกาลเวลาในการทำงาน” “คอรัปชั่น” ถ้าเธอไม่อยู่อย่างประมาทก็คงจะเคยได้ยินมาแล้วว่า คอรัปชั่น มันเคยทำให้เวียดนามล่มสลายทั้งประเทศ กว่าจะได้ประเทศคืนมาใหม่ก็ต้องเสียเลือดเนื้อไปมาก คอรัปชั่นเกิดจากคนท้องถิ่นที่ไม่รู้จักคำว่า “พอเพียง” แม้เห็นสิ่งซึ่งไม่ใช่ของตนก็คิดอยากได้ไปเสียหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนที่ขึ้นไปมีอำนาจอยู่ในระดับสูงมักใช้โอกาสประกอบพฤติกรรมคอรัปชั่นได้ไม่ยากอีกทั้งยังมีโอกาสทำได้มากกว่า ถ้าคนระดับล่างไม่สนใจที่จะควบคุม คอรัปชั่นจึงทำให้บ้านเมืองเดือดร้อนแทบจะทุกหย่อมหญ้า แม้กระทั่งคนที่ใช้ชีวิตอยู่ด้านล่างอีกทั้งยังด้อยโอกาส ก็ยังรู้สึกเกลียดขี้หน้าคนที่ขึ้นไปอยู่ด้านบน แต่เพราะอำนาจที่อยู่เหนือกว่าจึงไม่กล้าพูดหรือแสดงออกแต่อย่างใด สิ่งเหล่านี้มันกำลังทำลายสังคมไทยหนักมากยิ่งขึ้นถ้าขาดการปรับเปลี่ยนทิศทางของการใช้อำนาจไปสู่อีกด้านหนึ่ง ในหนังสือที่ชื่อ “ปรัชญากับการดำเนินชีวิต” ซึ่งฉันได้เรียบเรียงขึ้นและทีวีบูรพากำลังจัดพิมพ์ มีบทความอยู่เรื่องหนึ่งซึ่งชื่อว่า “ปัญหาการเมืองไทยควรคิดแก้ไขด้านใดก่อน” ซึ่งบทความเรื่องนี้สะท้อนปัญหาเกี่ยวกับคอรัปชั่นที่มันแฝงอยู่ในนั้นด้วย ความจริงแล้วเมื่อปี พ.ศ.2475ได้มีคนกลุ่มหนึ่งซึ่งตั้งชื่อตัวเองว่า “คณะราษฎร” ได้เข้าไปยึดอำนาจจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยเข้าใจว่า “ประชาธิปไตยคืออิสรภาพ” ซึ่งคนเหล่านี้มองเห็นคำว่า “อิสรภาพได้แต่เพียงด้านนอก” ซึ่งไม่ใช่รากฐานที่แท้จริง หลังจากนั้นมาเหตุการณ์บ้านเมืองมันก็เริ่มระส่ำระสาย โดยเฉพาะปัญหาคนไทยยกพวกฆ่ากันเองเป็นช่วงๆ หนักมากยิ่งขึ้น ฉันคิดว่า […]
ปฏิกิริยาตาชั่ง?
เธอที่รัก หากเธอเป็นคนตื่นอยู่เสมอก็ขึ้นชื่อว่า เธอเป็นผู้มีวิญญาณความเป็น “มนุษย์” เพราะมีโอกาสนำพลังในใจตัวเองออกไปสู่การสร้างสรรค์ และนำปฏิบัติอย่างมีความสุข เธอเคยสังเกตบ้างไหมว่าสัญลักษณ์ของกระทรวงยุติธรรมนั้นคืออะไร ถ้าเธอสนใจทุกสิ่งทุกอย่างที่ผ่านเข้ามาสู่วิถีชีวิต และนำมาคิดค้นหาเหตุผลให้ถึงที่สุด อย่างน้อยเธอก็คงรู้ว่า สัญลักษณ์ของกระทรวงยุติธรรมคือ “ตาชั่ง” ความหมายของตาชั่งนั้นคือ “หลักธรรม” ซึ่งทุกคนสามารถนำปฏิบัติจากใจตนเองได้โดยไม่มีใครหวงห้าม นอกจากนั้นหลักธรรมยังพิสูจน์ให้รู้ว่า ทุกสิ่งทุกอย่างที่เปลี่ยนแปลงอยู่ในโลกใบนี้คงไม่มีใครบังอาจฝ่าฝืน เพราะเป็นความจริงของธรรมชาติ หลักธรรมบทนี้ได้ชี้ไว้อย่างชัดเจนว่า “เมื่อด้านหนึ่งขึ้น อีกด้านหนึ่งก็ย่อมลง” ดังนั้น จึงมีภาษิตอยู่บนหลักนี้ปรากฏให้รู้ได้ในสังคมอย่างหลากหลาย ดังเช่น “เมื่อน้ำลดตอก็ย่อมผุด” “เมื่อสังคมตกต่ำเราก็ย่อมมองเห็นปราชญ์” “เมื่อมีอำนาจสูงขึ้นก็ควรลดตนลงมาอยู่ที่ต่ำ” ฉันนึกถึงเหตุการณ์ “น้ำท่วม” ซึ่งส่งผลทำลายหลายสิ่งหลายอย่างเมื่อไม่นานมานี้ บัดนี้ฉันมีอายุ 90ปีแล้ว หวนกลับไปนึกถึงกิจกรรมที่มนุษย์ปฏิบัติมาในอดีต ที่มีการจัดประชุมเป็นช่วงๆ เกี่ยวกับเรื่องต้นน้ำลำธารถูกทำลาย ความจริงถ้ามองด้วยปัญญาย่อมเห็นได้ลึกซึ้งว่า ต้นน้ำไม่ได้ถูกทำลายแต่เพราะ “มนุษย์ที่มีโอกาสขึ้นไปอยู่ในระดับสูงกว่าทางวัตถุ ทำลายมนุษย์ซึ่งอยู่ในระดับต่ำกว่า ดังนั้นมนุษย์ที่อยู่ในระดับต่ำด้วยโอกาสของการดำเนินชีวิตจึงไปทำลายต้นน้ำลำธาร” โดยเฉพาะต้นไม้ซึ่งทำหน้าที่ซับน้ำเก็บไว้ในดินและปล่อยน้ำออกมาอย่างเป็นระบบ เพื่อสร้างประโยชน์สุขให้กับมนุษย์ แต่ความโลภของมนุษย์ที่ไม่รู้จักพอ ดังเช่น “ได้เท่านี้ก็จะเอาเท่านั้น” “ได้น้อยก็อยากได้มากอย่างหยุดได้ยาก” จนกระทั่งเกิดภาษิตอีกบทหนึ่งว่า “มนุษย์ขี้เหม็นเคี่ยวเข็ญเทวดา” ซึ่งหมายถึงความเห็นแก่ตัวที่มันลงรากฝังลึกอยู่ในจิตใจมนุษย์เอง อนึ่ง ในเมื่อหลักธรรมได้ชี้ไว้อย่างชัดเจนแล้วว่า “วิถีการเปลี่ยนแปลงของทุกสิ่งทุกอย่าง มีการหมุนวนเป็นวัฏจักร” ดังนั้น เมื่อมนุษย์ไม่รู้จักพอ […]
